Zarząd sukcesyjny – czyli dlaczego śmierć to nie koniec?

Od 25 listopada 2018 roku w życie weszły nowe przepisy odnośnie tzw. zarządu sukcesyjnego. Szczególnie ważne są dla przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, którzy dodatkowo chcą działalność tą zabezpieczyć na wypadek śmierci.

Czym jest zarząd sukcesyjny i dlaczego jego ustanowienie powinno być istotne dla każdego przedsiębiorcy?

W katalogu form prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce zdecydowany prym wiedzie jednoosobowa działalność gospodarcza. Podlega ona wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) a obecnie w bazie tej znajduje się ok. 2 miliony przedsiębiorców. Z drugiej jednak strony, do tej pory, każdego miesiąca z ewidencji tej, z powodu śmierci znikało ok. 800 osób. Wraz ze śmiercią osoby fizycznej znikała również jej działalność gospodarcza, co powodowało ogromne problemy np. na gruncie spadkobrania. O ile istniała możliwość objęcia w spadku fizycznego majątku spadkodawcy, o tyle niemożliwe było to w przypadku pozostałych narzędzi niezbędnych do funkcjonowania przedsiębiorstwa, takich jak koncesje, zezwolenia, decyzje czy chociażby umowy o pracę. Działalność jako byt przestawała istnieć, traciła NIP i wszelką podmiotowość, przez co nie mogła być stroną w relacjach z pracownikami ani realizować np. kontraktów handlowych.

Remedium na tę sytuację jest właśnie zarząd sukcesyjny. Polega on na wskazaniu osoby (tzw. zarządcy sukcesyjnego), który na wypadek śmierci przedsiębiorcy przejmie ciężar prowadzenia firmy, aż do momentu kiedy ustanowieni zostaną spadkobiercy. Zdecydowaną zaletą takiego rozwiązania jest ciągłość funkcjonowania firmy i możliwość jej prowadzenia w niezmienionej formie, przy pomocy tych samych narzędzi co dotychczas. Działalność, mimo śmierci właściciela, istnieje nadal pod tym samym numerem NIP oraz z zachowaniem dotychczasowych umów, pozwoleń i koncesji. Tak nakreślona sytuacja firmy znacznie ułatwia również przeprowadzenie procesu dziedziczenia.

Zarządca sukcesyjny w razie śmierci właściciela jednoosobowej działalności gospodarczej posiada umocowanie do wykonywania wszelkich czynności zarządczych związanych z prowadzeniem firmy ale nie staje się jej właścicielem. Jest jedynie formalnym przedstawicielem i wykonawcą czynności kierowniczych, za wynagrodzeniem. Zarząd sukcesyjny rozpoczyna się w momencie śmierci przedsiębiorcy a wygasa w momencie, gdy dojdzie do podziału spadku ale nie później niż po upływie 2 lat od śmierci przedsiębiorcy.

Kiedy i jak wyznaczyć zarządcę sukcesyjnego?

Odpowiedź na pytanie kiedy ustanowić dla siebie zarządcę sukcesyjnego jest prosta – jak najszybciej. Takie działanie uchroni naszą działalność od popadnięcia w niebyt po naszej śmierci, jak również pozwoli uniknąć wielu problemów związanych z przekazaniem firmowego majątku spadkobiercom. W praktyce zarządca powinien być wyznaczony za życia przedsiębiorcy, ale jeśli tak się nie stanie – jeszcze nic straconego. Tryb ustanawiania sukcesora uzależniony jest właśnie od przesłanki czasu kiedy go ustanawiamy:

      1. za życia przedsiębiorcy: fakt wyznaczenia zarządcy sukcesyjnego należy zgłosić do CEIDG, po uprzednim uzyskaniu od niego zgody na pełnienie tej funkcji. Co ważne sukcesorem może stać się również prokurent firmy – należy wówczas dodać taki zapis w CEIDG.

      2. po śmierci przedsiębiorcy: jeśli przedsiębiorca nie powoła za życia zarządcy sukcesyjnego – będą mogły zrobić to osoby uprawnione do przejęcia przedsiębiorstwa. Jednak istnieje tu pewne obostrzenie – spadkobiercy przedsiębiorcy będą mogli uczynić to tylko przy pomocy notariusza. Wówczas na nim spoczywa obowiązek informacyjny wobec organów.

Odwołanie zarządcy sukcesyjnego następuje w identycznej formie, w jakiej został on powołany do pełnienia obowiązków.

Czy warto ustanowić dla naszej firmy sukcesora?

Niewątpliwie tak. Zmiany przepisów odnośnie sukcesji przedsiębiorstwa nie są skutkiem przejściowej mody czy nadgorliwości ustawodawcy a efektem wielu problemów i piętrzących się formalności, z którymi przez lata borykali się spadkobiercy po śmierci przedsiębiorcy. Najpewniejszą opcją do wyboru wydaje się ustanowienie zarządcy za życia i stopniowe wdrażanie go w sprawy firmy. W takiej sytuacji mamy pewność, że firma nawet po naszej śmierci będzie nadal prowadzona rzetelnie i w zgodzie z przyjętymi dotychczas zasadami, a jednocześnie ustrzeże firmę przed wpływem spadkobierców, którzy niejednokrotonie mogą mieć rozbieżne wizje co do kontynuacji działalności przez przedsiębiorstwo.

Comments are closed.